Мал малаараа, хүн хүнээрээ л байя тэгэх үү...

             Чи хүн үү мал уу? Чамаас эхлээд ингэж асуумаар байна. Чи тийм өөгүй өндгөн толгойтой нөхөр үү? Үргэлж бусдыг өөчилж муучилж байдаг. Чиний толгой дээр үлэг гүрвэл байхад тэрийгээ олж харж чадахгүй хэвтэж байж бусдын толгой дээрх хагийг яаж хараад байна айн? Чи тийм мундаг хүн үү? Юу ч хийж чадахгүй, юу ч хийгээгүй чам шиг юм. Хаана байна? Баар, буудалд уу? тиймээ бааранд бас буудалд бүр гудамжинд ч хэвтэж байна. Чи траншейнд л ороогүй болохоос архичин тийм биз? Юу ч хийгээгүй. Юу ч бүтээгээгүй. Зүгээр л хормойн дон шүгэлсэн гаарийчин. Зүүднээсээ сэрээчээ. Чи хүн шиг биш мал шиг амьдраад байна. Мал ч яахав бас хэрэгтэй амьтан. Алаад идчихдэг юм. Элэг ходоод арьсыг нь зарчихдаг юм. Чамайг алж идээд, арьсыг чинь хэрэглэж болох билүү? Чамайг алаад идчихвэл хүн иддэг махчин гээд хэвлэл мэдээллээр шуугиад бөөн юм болно. Хөөе заримдаг минь чи Р.Чойномын Зарим заримдагуудад гээд шүлэг мэдэхүү? Тэгвэл энийг унш за юу...

Загатнаагvй ч гэлээ миний гар

Заримуудад зориулж ганц шvлэг бичилгvй горьгvй нь

Замбараагvй дээ биш ч энэ хорвоо

Зарим нэг юмсаар гуа биеэ гутаажээ.

Замбуулин хэдий арвин тусмаа

Заваан юм төдий элбэг болжээ.

Заримдаг гийгvvлэгч ес байтал

Заримдаг хvн ерэн хувийг нь эзлэхэд хvрчээ.

Өөрснийгөө тэд хэзээ ч мэдэж чадахгvй байж

Өрөөл бусдыг тэд хэзээ ямагт

Өөчилж муучилж ховлож амьдрах нь

Өтөг шивхээр хооллогч өт хорхой мэт буюу.

Дөмгvvр ганган явбал дээрд vзэж нударган гэнэ.

Дөнгөж хувцастай явбал доорд vзэж гуйлгачин гэнэ.

Олонтой явбал атаархахдаа завхуул гэнэ

Орь ганцаар явбал аархахдаа зайгуул гэнэ.

Улаан мөнгө өөрөөсөө харамлаад өөрснөө

Ууж чадахгvй явж уусан хvнийг архичин гэнэ

Уу ид гэж зvгээр яваа хvнийг шахаж шахчихаад

Улаандаа гарсан ховдог гэж дэлхий дахинд зарлана.

Авгайгаасаа саллаа гэж өөрөө хаягдсан юм шиг уурлана

Авалгvй ганц бие явбал өөрөө суух албатай юм шиг муулна.

Амар мэндийг нь асуувал ярвалдаад хариу дуугардаггvй байж

Адилхан дуугvй өнгөрвөл их зан гаргалаа гэж уйлчих шахна.

Дориухан алхвал дайрчих шахлаа гэж гомдол тоочно

Доройхон явбал өөрөө дайрчих гээд хөл гар гишгэлнэ.

Мөнгө харуулчихвал гуйж авчхаад эргvvлж өгөхгvй

Мөнгөгvй цагтаа уулзвал нэг нvдээр харахгvй цааш эргэнэ.

Гэтэл энэ маань өөрөө ямар хvн бэ ?

Гэм буруугvй хазгай гишгэдэггvй ариухан амьтан уу ?

Гэвэл бас vгvй ээ ! Энэ хорвоод төрөөд

Гэтэж, тагнаж, ховлож, хутгаж явахаас өөрийг сурсангvй.

Ний нуугvй хэлэхэд булай бvхнийг vйлдээчин

Нийгмийн бөөс болж бусдын талхыг vмхээчин.

Зарим ийм заримдагчуудад зориулж өөрсөн шиг нь

Заваан шvлэг нэгийг бичлээ хайран ч гар минь !

           Яасан? Яаг голыг чинь олоод хэлчихсэн шүлэг байна уу? Бөөн уур бухимдал уу? Чи сайн лидер байх албагүй ээ. Юм ч бүтээх албагүй. Юм үйлдвэрлэх бүр ч албагүй. Харин чамд нэг л алба бий. Монголоо гэх сэтгэл. Монголоо гэнэ гэхээр би Чингисийн удам би лаг би мундаг гээд цээжээ дэлдээд хүнтэй муудалцаж, зодолдоод байх уу? Чингисээр гоёсон тэнэгээ. Чингис гэж яг юу юм? Чи мэдэхүү? Дэлхийн талыг эзэлсэн лаг хаан. Өөрд чамд ойлголт байна уу? Байхгүй. Чи яг юу болох юм? Би мэдэж байна. Ямар ч байсан эцэг юмуу эх болно. Тэгээд цаашид яахуу? Өөр шигээ шоучин омгийн ахлагч болгох уу? Гарийчин болгох юм уу? Юу болгохын? Монголынхоо нэрийг боддог юм бол эхлээд өөрийгөө бод за. Тэр улс төр, эдийн засаг яах вэээ. Дүүрч чи л сайхан амьдар. Архинд биш эрдэм мэдлэгт жив. 1 олдох амьдралдаа сэтгэл хангалуун амьдар. Түүхэнд үлдэх хэмжээний нэр хүндтэй үхдэггүй юмаа гэхэд чамайг үхэхэд ядаж найз нөхөд, хамаатан садан чинь ирээд харамсаад уйлаг лдээ. Хүүхэд чинь чамаар бахархаж амьдраг лдээ. Чи төсөөлдөө. Чиний алаг үр гудамжинд чам шиг хэвтэж байвал ямар санагдах уу? Чиний махаа зулгааж олсон мөнгөөр яг чам шиг шоудвал яах уу? Өөгүй цэмцгэр байх албагүй ээ. Ухаантай, цэцэн байх ч балагүй. Зүгээр л амьдарсан шиг амьдар. Амьдрал гэдэг зугаа цэнгэл, хов жив, атаа жөтөө биш. Амьдрал гэдэг бол үхэхдээ тайван үхэхийн л нэр. Хүн шиг биш юмаа гэхэд хүний тал шиг амьдар.